باوجود اینکه بسیاری از افراد هوش مصنوعی را جزء بزرگ‌ترین تکنولوژی‌های قرن حاضر می‌دانند اما تکنولوژی‌های دیگری نیز هستند که می‌توانند تأثیری به‌مراتب عمیق‌تر بر زندگی انسان داشته باشند. بلاک چین یکی از این تکنولوژی‌هاست که بسیاری از افراد حداقل یک‌بار نام آن را شنیده‌اند؛ اما متأسفانه افراد زیادی وجود دارند که با این تکنولوژي آشنایی کافی ندارند.
تاریخچۀ شکل‌گیری بلاک چین به‌صورت دقیق مشخص نیست؛ اما فناوری‌های زیادی بوده‌اند که بر روی شکل‌گیری این تکنولوژي تأثیر داشته‌اند. مثلاً در سال ۱۹۷۹ فردی به نام مرکل در رساله دکترای خود روشی جدید برای توزیع کلید عمومی و امضای دیجیتال خلق نمود که آن را به‌عنوان روش احراز هویت مرکل می‌شناسند. این فناوری توانست زمینۀ خلق بلاک چین را فراهم سازد.
در سال ۱۹۸۲ فردی دیگر به نام دیوید چام در رساله دکترا خود سیستمی را برای نگهداری اطلاعات و برقراری اعتماد میان کامپیوترها معرفی کرد. این سیستم را می‌توان اولین نسخۀ ابتدایی blockchain دانست که در آن زمان به دلیل نقص‌هایی که داشت موردتوجه قرار نگرفت، اما دیوید چام توانست بعدها شرکتی را به نام دیجی‌کش راه‌اندازی کند و قدم‌هایی برای تجاری‌سازی ایده‌ی خود بردارد.
ابداع مفهوم اثبات کار در سال‌های پایانی قرن بیستم باعث شد تا زمینه‌های کافی برای شکل‌گیری بلاک چین ایجاد شود. در حال حاضر اکثر سیستم‌های بلاک چین از مفهوم اثبات کار یا PoW استفاده می‌کنند به همین دلیل ابداع آن را می‌توان یکی از مهم‌ترین قدم‌ها در شکل‌گیری تکنولوژي بلاک چین معرفی کرد.
در ادامه تصمیم گرفته‌ایم به این موضوع بیشتر بپردازیم که فناوری بلاک چین چیست. در این مطلب سعی خواهیم نمود تا به معرفی بلاک چین به زبان ساده بپردازیم تا تمامی افراد بتوانند حتی بدون داشتن پیش‌زمینه‌ی قبلی با این تکنولوژي آشنا گردند و وارد دنیای شگفت‌انگیز بلاک چین شوند.
بلاک چین چیست و چگونه کار می‌کند؟
از میان تکنولوژی‌های مختلفی که در قرن بیست‌و‌یکم ابداع شده‌اند بلاک چین را می‌توان یکی از انقلابی‌ترین تکنولوژی‌ها در تمام طول تاریخ دانست. این تکنولوژي تا حدی شگفت‌انگیز است که الکس تپسکات که یکی از بزرگ‌ترین فعالان اکوسیستم بلاک چین در جهان است آن را نسل دوم اینترنت دانسته است. به این مفهوم که وجود بلاک چین در آینده باعث خواهد شد مفهوم اینترنت به‌طور کلی تغییر پیدا کند و بسیاری از چالش‌های کنونی شبکۀ اینترنت مرتفع شود؛ اما به‌راستی بلاک چین چیست و چگونه کار می‌کند؟ آیا به‌صورت کامل می‌توان به این تکنولوژی اعتماد کرد یا در آینده این امکان وجود دارد که تکنولوژی‌های مبتنی بر بلاک چین به‌صورت کامل نابود شوند و اعتمادی که در رابطه با آن‌ها وجود دارد از بین برود؟
بلاک چین به زبان ساده یک تکنولوژي فوق‌العاده است که با استفاده از آن ارزهای دیجیتال معروف مانند بیت کوین شکل گرفته‌اند. فناوری بلاکچین مانند یک دفتر کل عمل می‌کند که می‌توان در آن اطلاعات مختلفی را ثبت کرد بدون اینکه امکان دست‌کاری در اطلاعات وجود داشته باشد، بنابراین اطلاعاتی که در بلاک چین ثبت می‌شوند کاملاً قابل‌اعتماد خواهند بود و می‌توان در موارد مختلف به آن‌ها کاملاً اعتماد کرد.
اطلاعات بلاک چین که آن را به یک دفتر کل تشبیه نمودیم در اختیار نهاد خاصی نخواهد بود. تمامی افراد می‌توانند یک نسخه از دفتر کل را در اختیار داشته باشند و در صورت نیاز اطلاعاتی را به آن اضافه کنند. برای افزودن اطلاعات جدید در دفتر کل بلاک چین باید قبل از هر چیز اطلاعات به کامپیوترهای مختلف که شبکه‌ای از کاربران را تشکیل داده‌اند ارسال شود؛ درصورتی‌که اطلاعات جدید اعتبار سنجی شود می‌توان آن را در دفتر کل ثبت کرد.
اما برای اینکه بهتر بدانید بلاک چین چیست باید با ساختار اصلی این تکنولوژي آشنا شوید. کلمۀ بلاک چین از دو واژۀ بلاک و چین تشکیل شده است که به معنای زنجیره‌ای از بلاک‌ها است. هرکدام از بلاک‌ها در شبکۀ بلاک چین اطلاعات خاصی را در فرم مشخص‌شده ذخیره می‌کنند که با استفاده از روش‌های خاصی که وجود دارد به بلاک بعدی متصل می‌شوند.
اطلاعاتی که در یک بلاک ثبت می‌شود، می‌تواند شامل موجودی حساب اشخاص، میزان دارایی‌های مختلف، اطلاعات مربوط به محصولات گوناگون و… باشد. بعد از اینکه این اطلاعات در یک بلاک ثبت شدند تمامی آن‌ها با استفاده از یک تابع ریاضی به نام تابع هش به کدی منحصربه‌فرد تبدیل می‌شوند که در بلوک بعدی قرار می‌گیرند. قرار داشتن این کد در بلوک بعدی باعث می‌شود تا امکان دست‌کاری در اطلاعات بلاک‌های قبل وجود نداشته باشد و درواقع بلاک‌ها به یکدیگر متصل شوند.
برای آشنایی با بلاک چین به زبان ساده مهم‌ترین چیزی که باید بدانید این است که این تکنولوژي باعث می‌شود افراد بدون نیاز به‌واسطه به انجام معاملات و ثبت اطلاعات مهم بپردازند. تمامی اطلاعاتی که در شبکۀ بلاک چین ثبت می‌شود غیرقابل تغییر بوده و توسط مکانیزم‌های خاص موردبررسی قرار می‌گیرند تا امکان واردکردن اطلاعات جعلی وجود نداشته باشد.
مهم‌ترین کاربردهای بلاک چین
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که مهم‌ترین کاربردهای بلاک چین چیست و این تکنولوژی فوق‌العاده در چه حوزه‌های بیشترین کاربرد را دارد؟ در سال‌های اخیر بلاک چین در یک سری زمینه‌ها رشد بیشتری داشته است اما درزمینۀ کاربردهای این تکنولوژی مرز خاصی وجود ندارد و در آینده‌ای نزدیک در بسیاری از زمینه‌ها از آن استفاده خواهد شد. فناوری بلاک چین این امکان را به وجود خواهد آورد تا بسیاری از مردم بتوانند بدون وجود واسطه‌ها به معامله و خریدوفروش بپردازند و امورات مختلف زندگی را بدون نیاز به نهادهای نظارتی انجام دهند.
باوجود اینکه از blockchain می‌توان در بسیاری از حوزه‌ها بهره‌مند شد؛ اما پراستفاده‌ترین کاربردهای بلاک چین که در سال‌های اخیر وجود داشته‌اند عبارت‌اند از:
۱. ارز های دیجیتال
آغاز تکنولوژی بلاکچین را می‌توان با پیدایش ارزهای دیجیتال هم‌زمان دانست به‌طوری که بسیاری از مردم قبل از شنیدن نام بلاک چین با ارزهای دیجیتال آشنایی پیدا کرده‌اند. فناوری بلاک چین این امکان را به وجود آورد تا مردم بتوانند بدون استفاده از ارز هایی که توسط دولت‌ها ارائه می‌شود به خریدوفروش بپردازند و از پولی استفاده کنند که بدون نظارت نهاد ها از اعتبار برخوردار است.
بیت کوین اولین ارز دیجیتال بود که با استفاده از فناوری بلاک چین شکل گرفت و توانست در مدت‌زمانی بسیار کوتاه موردتوجه بسیاری از مردم قرار گیرد به‌طوری که اگر از آن‌ها بپرسید بلاک چین چیست در پاسخ بانام بیت کوین روبهرو میشوید. درواقع بسیاری از مردم بلاک چین را با بیت کوین یکی می‌دانند و این به دلیل اقبال فوق‌العاده‌ای بوده است که این ارز دیجیتال با استفاده از تکنولوژي بلاک چین به آن دست یافته است.
ارزهای دیجیتال که با استفاده از تکنولوژي blockchain توسعه داده شده‌اند در برابر تورم بسیار مقاوم هستند چون نهادهای خارجی نمی‌توانند در شرایط مختلف به تولید آن‌ها بپردازند.
فناوری بلاک چین این امکان را به وجود آورده است تا مردم بتوانند بدون نیاز به احراز هویت و ثبت اطلاعات خود در بانک‌های اطلاعاتی به انجام معامله بپردازند و از بسیاری سودجویی‌ها که در گذشته وجود داشته است جلوگیری کنند.
۲. انتخابات
با استفاده از فناوری بلاک چین می‌توان به بهترین شکل ممکن به برگزاری انتخابات پرداخت. اما دلیل برگزاری انتخابات با بلاک چین چیست؟
همان‌طور که می‌دانید تقلب یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهایی است که انتخابات با آن روبهرو است. با استفاده از بلاک چین مردم می‌توانند بدون نگرانی از تقلب به نامزد موردنظر خود رأی دهند و در انتها به بررسی تمامی رأی‌های صادرشده بپردازند.
Blockchain این امکان را به وجود می‌آورد تا امکان دست‌کاری آرا به‌وسیله ی هکرها هم کاملاً غیرممکن شود بنابراین این تکنولوژي در آینده توسط اکثر کشورها برای انتخابات مورداستفاده قرار خواهد گرفت. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که در آینده، انتخابات کشورها بدون تکنولوژي بلاک چین بی‌معنی خواهد بود و کشورهایی که از این تکنولوژی استفاده نکنند درواقع امکان برگزاری انتخابات سالم را نخواهند داشت.
۳. صنعت غذایی
بلاک چین در آینده‌ای نزدیک جزء تکنولوژی‌های برتر در صنعت غذایی به شمار خواهد رفت به‌طوری که می‌تواند آن را با تحولات عظیمی روبهرو کند که در طول تاریخ بیسابقه بوده است. با استفاده از تکنولوژي بلاک چین این امکان وجود خواهد داشت تا محصولات غذایی را از لحظۀ برداشت تا لحظۀ مصرف کنترل کرد و درواقع یک گواهی دیجیتال برای هرکدام از محصولات تهیه نمود.
شرکت ibm یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه استفاده از تکنولوژي بلاک چین در صنعت غذایی است که تاکنون توانسته اقدامات فوق‌العاده‌ای را در این زمینه انجام دهد. البته برای اینکه مطمئن شویم شرکت ibm چگونه چالش‌های موجود را برطرف خواهد کرد باید منتظر بمانیم تا ببینم اقدامات بعدی این کمپانی بزرگ با استفاده از تکنولوژي بلاکچین چیست.
۴. صنعت بانکداری
متأسفانه این تصور وجود دارد که بلاک چین دشمن صنعت بانکداری است و بانک‌های سنتی با استفاده از این فنّاوری قادر به فعالیت نخواهند بود این در حالی است که blockchain این امکان را برای بانک‌ها به وجود خواهد آورد تا بتوانند با امنیت بالا به ثبت تراکنش‌های مشتریان بپردازند بدون اینکه امکان دست‌کاری و تهدیدهای امنیتی در رابطه با آن‌ها وجود داشته باشد.
در رابطه با اینکه در حال حاضر مهم‌ترین استفادۀ صنعت بانکداری از بلاک چین چیست اطلاعات دقیقی وجود ندارد اما بسیاری از بانک‌ها در جهان از این موضوع اطمینان یافته‌اند که تکنولوژي بلاک چین آیندۀ صنعت بانکداری را رقم خواهد زد.
۵. پزشکی
بلاک چین در حوزۀ پزشکی هم بسیار کاربرد خواهد داشت. با استفاده از فناوری بلاک چین می‌توان به‌صورت کاملاً شفاف به ثبت سوابق پزشکی بیماران پرداخت. این موضوع باعث می‌شود تا امکان دست‌کاری سوابق پزشکی برای سوءاستفاده‌های مختلف وجود نداشته باشد و بتوان به راحت‌ترین شکل ممکن به لیستی کامل از سوابق پزشکی بیماران دسترسی داشت. فناوری بلاکچین امکان تقلب در ارائۀ آمار پزشکی را از بین خواهد برد که همین باعث می‌شود شفافیت در حوزۀ پزشکی به‌شدت افزایش پیدا کند و امکان ارتقای خدمات پزشکی فراهم شود.
بهتر است بدانید فناوری بلاکچین این امکان را هم به وجود خواهد آورد تا گجت های پزشکی هوشمند وارد مرحله‌ای جدید شوند به‌طوری که بتوان با استفاده از آن‌ها به ثبت و بررسی شرایط پزشکی بیماران پرداخت. این در حالی است که بدون استفاده از فناوری بلاک چین چالش‌های مختلفی برای استفاده از گجت های پزشکی هوشمند وجود داشته است.
ویژگی‌های بلاکچین
قبل از اینکه به این موضوع بپردازیم که بهترین ویژگی‌های بلاک چین بپردازیم باید به این نکته اشاره‌کنیم که تقریباً تمامی شبکه‌های بلاک چین از ویژگی‌های یکسانی برخوردارند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بلاکچین غیرمتمرکز بودن است. غیرمتمرکز بودن به این معنی است که کنترل شبکۀ بلاک چین به‌هیچ‌وجه در اختیار اشخاص، گروه یا سازمان‌های خاص قرار نخواهد داشت و این اعضای شبکه خواهند بود که به کنترل شبکه و حتی توسعۀ آن خواهند پرداخت.
در شبکۀ بلاکچین حتی قدرتمندترین اعضای شبکه نیز توانایی تغییر در اطلاعات ثبت شده را نخواهند داشت و این باعث می‌شود تا امنیت و شفافیت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شبکه‌های بلاک چین تلقی شود. البته باید بدانید که لزوماً شبکه‌های بلاکچین به‌خودی‌خود غیرمتمرکز نخواهند بود و قوانینی که در آن‌ها تعریف می‌شود این ویژگی را به وجود خواهد آورد. این در حالی است که در برخی از مواقع ممکن است شبکه‌های بلاک چین که توسط اشخاص یا سازمان‌های خاص ارائه می‌شوند قوانین غیرمتمرکز بودن را نقص کنند.
فناوری بلاک چین به‌نوعی است که اعضای شبکه برای ارتباط با یکدیگر به کامپیوترهای واسطه نیاز نخواهند داشت. درواقع ارتباط در شبکۀ بلاک چین با استفاده از پروتکل p2p یا همتا به همتا صورت می‌گیرد تا کاربران بتوانند با بالاترین امنیت ممکن به تبادل ارتباط با یکدیگر بپردازند و در کسری از ثانیه تراکنش‌های خود را ثبت نمایند.
در صورتی که به دنبال این هستید که مهم‌ترین ویژگی بلاک چین چیست باید بدانید که تغییرناپذیری مهم‌ترین موردی است که فناوری بلاک چین از آن برخوردار است. در بلاک چین به‌هیچ‌وجه امکان دست‌کاری اطلاعات وجود ندارد و افراد تنها قادر به اضافه کردن بلوک‌ها خواهند بود. البته در شبکه‌های بلاکچین مختلف برای اضافه کردن بلوک‌های جدید نیز شرایط خاصی وجود دارد تا اعضای شبکه نتواند به ثبت اطلاعات غلط بپردازند.
خطرات بلاک چین
در رابطه با اینکه خطرات بلاک چین چیست باورهای زیادی وجود دارد اما به‌طور کلی باید این موضوع را بدانید که این فناوری آنچنان هم که تصور می‌شود بی‌عیب نیست و معایبی هم دارد که ممکن است مشکلاتی را برای بشر به دنبال داشته باشد.
یکی از عمده‌ترین مشکلات تکنولوژي بلاک چین توسعۀ ارزهای دیجیتال پرایوسی است که کاربران بدون نیاز به احراز هویت می‌توانند در آن‌ها به ثبت تراکنش بپردازند. باوجود اینکه در نگاه اول این ویژگی جزء مزیت‌های بلاکچین به شمار می‌رود اما تهدیدهایی نیز به دنبال دارد. مثلاً بسیاری از خلافکاران می‌توانند با استفاده از آن به پول‌شویی بپردازند و بدون نیاز به احراز هویت معاملات خود را انجام دهند و حتی به تأمین مالی تروریسم بپردازند.
آینده بلاکچین
با وجود اینکه فناوری بلاک چین در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفته است اما این فناوری در حال حاضر در مراحل ابتدایی رشد خود قرار دارد و هنوز راه زیادی برای طی کردن دارد. در آینده بسیاری از صنایع و کمپانی‌های معتبر مجبور خواهند بود تا برای همسو شدن با بازار به استفاده از تکنولوژی‌های مرتبط به بلاکچین بپردازند.
بلاکچین در آینده می‌تواند باعث شود تا دولت‌ها بسیاری از نهادهای نظارتی را که در حال حاضر وجود دارند حذف نمایند چون قراردادهای هوشمند بلاک چین می‌توانند به بهترین شکل ممکن برای انجام معاملات مورداستفاده قرار گیرند. البته برای استفاده از قراردادهای هوشمند برای معامله‌ی دارایی‌ها نیاز به وجود یک سری از قوانین جدید خواهد بود که حکومت‌ها در آینده مجبور خواهند بود تا آن‌ها را ثبت نمایند.
آینده بلاک چین با توزیع عادلانه‌تر ثروت نیز همراه خواهد بود. به‌طورکلی بلاک چین با کاپیتالیسم در تضاد است و تمامی ویژگی‌های آن باعث می‌شود تا در آینده اختلافات طبقاتی در جهان کاهش پیدا کند و توزیع ثروت عادلانه‌تر شود.
سوالات متداول
- بلاک چین چیست؟
بلاک چین زنجیره‌ای از داده‌هاست که با استفاده از روش‌های رمزگذاری به یکدیگر متصل شده‌اند و می‌توان بدون نیاز به مدیر و ناظر، اطلاعات جدیدی را به آن اضافه کرد. - آینده بلاک چین چگونه است؟
آیندۀ بلاک چین بسیار روشن است به‌طوری که در آینده‌ای نزدیک بسیاری از صنایع و شرکت‌ها از آن استفاده خواهند نمود. - مهم‌ترین کاربرد بلاک چین چیست؟
بلاک چین کاربردهای زیادی دارد؛ اما مهم‌ترین کاربرد آن را می‌توان توسعۀ امور مالی غیرمتمرکز دانست.
