بحران دلار در ایران؛ آیا رمزارزها و تتر مقصرند؟

به گزارش تیم تحریریه یوبیتکس از راه پرداخت، دکتر کشاورز رئیس هیئت مدیره یوبیتکس در یادداشتی نوشت: 

بحران ارزی و نوسانات شدید قیمت دلار در ایران، چالش‌های اقتصادی پیچیده‌ای را برای کشور به همراه داشته است. در این میان، برخی تحلیل‌ها ارزهای دیجیتال، به‌ویژه تتر (USDT)، را به‌عنوان عامل اصلی افزایش قیمت دلار در ایران معرفی کرده‌اند. اما آیا این تحلیل‌ها درست است؟ آیا ارزهای دیجیتال و تتر عامل اصلی بحران ارزی هستند یا این بحران بیشتر ناشی از مشکلات ساختاری و اقتصادی داخلی است؟  

تتر یک استیبل‌کوین است که قیمت آن به دلار آمریکا وابسته است و به‌عنوان ابزاری برای خرید و فروش ارز دیجیتال و همچنین حفظ ارزش دارایی‌ها در کشورهای با تورم بالا و بی‌ثباتی اقتصادی شناخته می‌شود. در ایران نیز به دلیل کاهش ارزش پول ملی و نوسانات ارزی، مردم برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به سمت ارزهای دیجیتال، به‌ویژه تتر، گرایش پیدا کرده‌اند. این گرایش بیشتر ناشی از نیاز مردم به حفظ ارزش دارایی‌هایشان در برابر کاهش ارزش ریال و تورم است، نه به‌عنوان عامل ایجاد بحران ارزی.  

واقعیت این است که تتر و دیگر ارزهای دیجیتال نه‌تنها عامل بحران ارزی در ایران نیستند، بلکه در شرایط کنونی می‌توانند ابزاری مؤثر برای تسهیل فرایندهای اقتصادی و کاهش بحران‌های ارزی باشند. قیمت بالای تتر بیشتر نشان‌دهنده تقاضای بالا برای حفظ سرمایه در برابر نوسانات ارزی و بحران‌های داخلی است و نه علت اصلی افزایش قیمت دلار. در بسیاری از کشورهای با تورم بالا مانند ترکیه، آرژانتین، ونزوئلا، السالوادور، روسیه و امارات، از ارزهای دیجیتال به‌ویژه تتر برای حفظ ارزش دارایی‌ها و مقابله با بی‌ثباتی‌های ارزی استفاده می‌شود. این کشورها نیز از ارزهای دیجیتال برای تسهیل مبادلات مالی بین‌المللی و کاهش وابستگی به ارزهای ملی خود بهره‌برداری کرده‌اند. 

در ایران، اگرچه استفاده از ارزهای دیجیتال به‌ویژه تتر هنوز به‌طور کامل نهادینه نشده است، اما تحلیلگران بر این باورند که استفاده از این ارزها می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر در کاهش بحران ارزی و بهبود شرایط اقتصادی کشور عمل کند. این ارزها می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای کاهش وابستگی به دلار و تسهیل تبادلات مالی بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرند. 

یکی از راه‌حل‌هایی که می‌تواند در حل بحران ارزی مؤثر واقع شود، استفاده از نرخ توافقی دلار است. این نرخ می‌تواند در بازار آزاد ارز ایران نوسانات شدید قیمت دلار را کاهش دهد و به تعادل بازار ارز کمک کند. در کنار این رویکرد، استفاده از ارزهای دیجیتال، به‌ویژه تتر، می‌تواند ابزاری دیگر برای مقابله با بحران ارزی و تقویت اقتصاد دیجیتال کشور باشد.  

مجلس شورای اسلامی در حال تدوین قوانین و سیاست‌های مربوط به ارزهای دیجیتال است که می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مؤثر برای تقویت اقتصاد دیجیتال کشور و کاهش بحران ارزی عمل کند. این سیاست‌ها، اگر به‌درستی اجرا شوند، می‌توانند از ظرفیت‌های مالیاتی و اقتصادی ارزهای دیجیتال بهره‌برداری کرده و در نهایت به تسهیل تبادلات مالی بین‌المللی کمک کنند.  

ارزهای دیجیتال و تتر کلاس جدیدی از دارایی هستند که به‌ویژه در کشورهای با مشکلات اقتصادی و ارزی استفاده می‌شوند. با این حال، قطعا این ارزها به‌عنوان ابزاری برای پرداخت و حفظ ارزش ریال نخواهند بود و در این زمینه هیچ‌گونه حمایتی از آن‌ها نخواهیم کرد. از منظر حقوقی، استفاده از دارایی‌های جایگزین به‌ویژه ارزهای دیجیتال به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر تورم و نوسانات ارزی، به‌عنوان یک حق اقتصادی مردم پذیرفته شده است. مردم در بسیاری از کشورهای دنیا حق دارند دارایی‌های خود را به دیگر دارایی‌های پایدارتر تبدیل کنند تا در برابر بحران‌های اقتصادی و ارزی مقاومت کنند. در واقع، تبدیل دارایی‌ها به ارزهای دیجیتال به‌ویژه تتر، می‌تواند ابزاری برای حفظ قدرت خرید و مقابله با تورم باشد. این امر به‌عنوان یک واکنش طبیعی مردم به بحران ارزی و نوسانات اقتصادی است و در بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای با تورم بالا، چنین رویکردهایی پذیرفته شده است. 

متولیان امور که بحران ارزی را به ارزهای دیجیتال نسبت می‌دهند، تا حدود زیادی آدرس غلطی می‌دهند. در واقع، افزایش تقاضا برای ارزهای دیجیتال به‌ویژه تتر بیشتر به‌دلیل نوسانات داخلی و کاهش ارزش پول ملی است که مردم برای حفظ سرمایه‌های خود به این ارزها روی می‌آورند، نه به‌عنوان علت ایجاد بحران. 

در مجموع، بحران ارزی در ایران مسئله‌ای پیچیده است که عوامل مختلفی در آن نقش دارند. تتر و دیگر ارزهای دیجیتال نه‌تنها عامل اصلی بحران ارزی نیستند، بلکه در واقع می‌توانند ابزاری مؤثر برای مقابله با بحران‌های ارزی و تقویت اقتصاد کشور باشند. استفاده از ارزهای دیجیتال، در کنار سیاست‌هایی مانند نرخ توافقی دلار، می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی کشور کمک کند و به کاهش نوسانات ارزی و تسهیل مبادلات مالی کمک کند.

عیسی کشاورز، رئیس هیئت‌مدیره یوبیتکس و عضو انجمن صرافان رمزارز ایران