بازار ارزهای دیجیتال در ایران طی سال‌های اخیر رشد چشم‌گیری داشته و بسیاری از کاربران به‌دنبال صرافی‌هایی هستند که در چارچوب قانونی و با اطمینان کامل فعالیت کنند. اما در میان این همه پلتفرم، چطور می‌توان تشخیص داد کدام صرافی‌ها مجاز به کار در ایران هستند و فعالیت آن‌ها از نظر قانونی و امنیتی بدون مشکل است؟ در این مطلب، گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم که چه پارامترهایی نشان می‌دهند یک صرافی دیجیتال قابل اعتماد و منطبق با مقررات داخلی است.
پارامترهای مهم و تعیین کننده یک صرافی ارز دیجیتال مجاز
۱. مجوز فعالیت رسمی و شفافیت حقوقی
اولین نشانه‌ی اعتبار یک صرافی، شفاف بودن هویت و ساختار حقوقی آن است. صرافی‌هایی که با نام شرکت ثبت‌شده و دارای دفتر رسمی هستند، امکان پیگیری قانونی دارند و در صورت بروز مشکل، کاربران می‌توانند از مسیرهای رسمی اقدام کنند. در مقابل، پلتفرم‌هایی که صرفاً در فضای مجازی فعال‌اند و هیچ اطلاعاتی از مدیران یا محل فعالیت خود ارائه نمی‌کنند، معمولاً فاقد اعتبار حقوقی لازم‌اند و ریسک بالایی دارند.
2. رعایت سیاست‌های امنیتی و الزامات فنی پلیس فتا
در سال‌های اخیر، پلیس فتا به‌صورت جدی بر امنیت تبادلات مالی دیجیتال در کشور نظارت دارد. صرافی‌هایی که از پروتکل‌های رمزنگاری SSL، احراز هویت دومرحله‌ای (2FA) و رمزنگاری کیف پول‌ها استفاده می‌کنند، به‌طور ضمنی نشان می‌دهند که الزامات امنیتی را رعایت کرده‌اند. در این مرحله، معمولاً صرافی ارز دیجیتال مورد تأیید پلیس فتا آن دسته از پلتفرم‌هایی هستند که سیاست‌های امنیت داده و حفظ حریم خصوصی کاربران را به‌صورت شفاف منتشر کرده‌اند و مطابق با قوانین جرایم سایبری فعالیت می‌کنند.
3. داشتن درگاه پرداخت امن و تایید‌شده
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های صرافی ارز دیجیتال معتبر، برخورداری از درگاه پرداخت امن و رسمی بانکی است. درگاه‌های پرداخت مستقیم که از شبکه‌ی شاپرک و زیر نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کنند، فقط به کسب‌وکارهایی ارائه می‌شوند که تمامی مراحل احراز هویت، بررسی مدارک حقوقی و تطبیق با ضوابط قانونی را با موفقیت پشت سر گذاشته باشند. وجود چنین درگاهی در یک صرافی، نشان‌دهنده‌ی شفافیت مالی و انطباق کامل آن با سیاست‌های پلیس فتا و بانک مرکزی است. به زبان ساده، وقتی شما از طریق درگاه بانکی رسمی در صرافی واریز یا برداشت انجام می‌دهید، در واقع در محیطی امن و تحت نظارت مستقیم نهادهای مالی کشور فعالیت می‌کنید. این یعنی احتمال فیشینگ، سرقت اطلاعات کارت یا سوءاستفاده از تراکنش‌ها به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
از سوی دیگر، صرافی‌هایی که از درگاه‌های واسطه یا روش‌های غیررسمی مانند انتقال کارت‌به‌کارت استفاده می‌کنند، معمولاً در معرض خطرهای امنیتی و حقوقی بیشتری قرار دارند. چنین پلتفرم‌هایی ممکن است در ظاهر ساده و سریع باشند، اما در نبود مجوز و نظارت قانونی، مسئولیتی در قبال خطاهای احتمالی برعهده نمی‌گیرند. به همین دلیل، هنگام انتخاب یک صرافی برای خرید یا فروش رمزارز، حتماً بررسی کنید که آیا آن پلتفرم دارای درگاه پرداخت ریالی امن، متصل به شبکه‌ی شاپرک و مورد تأیید بانک مرکزی هست یا نه. این موضوع نه‌تنها خیال شما را از بابت امنیت تراکنش‌ها راحت می‌کند، بلکه نشانه‌ای روشن از قانون‌مندی و اعتبار واقعی صرافی ارز دیجیتال مورد نظر است. برای تشخیص امنیت صرافی ها، مقاله بررسی امنیت صرافی های ایرانی را بخوانید.
۴. ارتباط با نظام بانکی کشور و نظارت بانک مرکزی
یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای تشخیص قانونی بودن یک صرافی، نوع ارتباط آن با نظام بانکی کشور است. صرافی‌هایی که دارای مجوز پرداخت‌یار یا همکاری رسمی با بانک‌های داخلی هستند، در سطحی از اعتماد و نظارت قرار دارند که نشان از مشروعیت فعالیت آن‌ها دارد. در این بخش، به‌ویژه صرافی ارز دیجیتال مورد تأیید بانک مرکزی نقش مهمی در ایجاد اطمینان عمومی دارد. بانک مرکزی ایران هنوز مجوز رسمی خاصی برای همه‌ی صرافی‌های رمزارزی صادر نکرده، اما معیارهایی مانند اتصال به شبکه‌ی پرداخت رسمی، احراز هویت کاربران و ثبت تراکنش‌ها از دید این نهاد بسیار حیاتی است.
5. پشتیبانی واقعی و پاسخ‌گو
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های اعتبار یک صرافی ارز دیجیتال معتبر، برخورداری از پشتیبانی واقعی و همیشه در دسترس است. در بازار پرسرعت رمزارزها، گاهی حتی چند دقیقه تأخیر در پاسخ‌گویی می‌تواند به زیان کاربر منجر شود؛ بنابراین، وجود تیم پشتیبانی حرفه‌ای، آموزش‌دیده و چندزبانه، یک الزام جدی است نه یک گزینه‌ی لوکس. صرافی‌های حرفه‌ای معمولاً به‌صورت ۲۴ ساعته و در ۷ روز هفته از طریق روش‌هایی مانند تیکت، تماس تلفنی، چت آنلاین، و شبکه‌های اجتماعی رسمی پاسخ‌گوی کاربران هستند. این سطح از پشتیبانی به کاربران اطمینان می‌دهد که در هر ساعت از شبانه‌روز، در صورت بروز مشکل در ورود، برداشت یا انجام تراکنش، کسی هست که مسئولانه پیگیر موضوع باشد. در مقابل، سایت‌هایی که تنها یک فرم تماس دارند یا هیچ شماره تماس، آدرس فیزیکی یا نماد اعتماد الکترونیکی ارائه نمی‌کنند، معمولاً فاقد زیرساخت لازم برای ارائه‌ی خدمات بلندمدت هستند. چنین پلتفرم‌هایی ممکن است در ظاهر عملکرد خوبی داشته باشند، اما در مواقع بحران یا بروز خطا، عملاً دسترسی کاربر به پشتیبانی قطع می‌شود. به همین دلیل، هنگام انتخاب صرافی، بررسی کیفیت و سرعت پاسخ‌گویی پشتیبانی اهمیت زیادی دارد. در واقع، پشتیبانی واقعی و پاسخ‌گو قلب تپنده‌ی یک صرافی ارز دیجیتال معتبر است؛ جایی که اعتماد کاربران ساخته یا از بین می‌رود.
6. سیستم احراز هویت قوی (KYC)
صرافی‌های معتبر، از کاربران می‌خواهند قبل از شروع معامله، مراحل احراز هویت را انجام دهند. این فرآیند شامل تأیید شماره موبایل، کارت ملی و شماره حساب بانکی است. هرچند ممکن است این مرحله برای برخی کاربران زمان‌بر به‌نظر برسد، اما از مهم‌ترین اقداماتی است که مانع از کلاه‌برداری و پول‌شویی در صرافی‌ها می‌شود. به همین دلیل، در عمل می‌توان گفت صرافی ارز دیجیتال معتبر صرافی‌ای است که هیچ‌گاه اجازه‌ی فعالیت ناشناس به کاربران نمی‌دهد و تمامی تراکنش‌ها را به‌صورت شفاف ثبت می‌کند.
۷. گزارش‌دهی شفاف و اطلاع‌رسانی قانونی
صرافی‌های قانونی باید به‌صورت شفاف درباره‌ی سیاست‌های کارمزد، نحوه نگهداری دارایی کاربران و سطح امنیت کیف پول‌ها اطلاع‌رسانی کنند. این شفافیت باعث می‌شود کاربران بدانند دارایی‌شان کجا ذخیره می‌شود، چه مقدار از آن در کیف پول سرد نگهداری می‌شود و در صورت بروز حادثه چه روندی برای جبران خسارت وجود دارد.
برای
اولین صرافی ارز دیجیتال با درگاه پرداخت ریالی مورد تایید بانک مرکزی
در سال‌های ابتدایی شکل‌گیری بازار رمزارز در ایران، هنوز بسیاری از پلتفرم‌ها امکان پرداخت یا برداشت ریالی نداشتند و کاربران ناچار بودند از روش‌های واسطه‌ای و بعضاً پرخطر برای خرید و فروش ارز دیجیتال استفاده کنند. در این میان، یوبیتکس به‌عنوان یکی از اولین صرافی‌های داخلی، موفق شد با رعایت الزامات امنیتی و حقوقی، درگاه پرداخت ریالی مستقیم و امن را راه‌اندازی کند. این اقدام، نقطه‌ی عطفی در توسعه‌ی اکوسیستم رمزارزی کشور بود؛ چراکه به کاربران ایرانی اجازه داد تراکنش‌های خود را در بستر بانکی رسمی و بدون نیاز به واسطه انجام دهند. پشتیبانی یوبیتکس از درگاه شاپرک و همکاری با شبکه‌ی بانکی کشور باعث شد این صرافی در زمره‌ی نخستین پلتفرم‌های قانونی و قابل اعتماد برای خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران قرار گیرد.
جمع‌بندی
در نهایت، یک صرافی ارز دیجیتال مجاز در ایران باید چند ویژگی اصلی داشته باشد:
درگاه پرداخت بانکی و مجوز پرداخت‌یار رسمی
رعایت کامل الزامات امنیتی پلیس فتا
شفافیت حقوقی و ارتباط با نظام بانکی
احراز هویت کامل کاربران و حفاظت از اطلاعات شخصی
ترکیب این ویژگی‌ها باعث می‌شود کاربران بتوانند با آرامش خاطر در فضای رمزارزها فعالیت کنند و دارایی خود را در بستری امن، قانونی و شفاف نگهداری نمایند.