توکن‌سوزی (Token Burning) فرآیندی است که در آن بخشی از توکن‌های در گردش یک پروژه به‌صورت دائمی از چرخه حذف می‌شود. این کار معمولاً توسط توسعه‌دهندگان پروژه‌ها یا از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌گیرد و هدف آن کاهش عرضه و افزایش ارزش توکن باقی‌مانده در بازار است.
توکن‌سوزی معمولاً با ارسال توکن‌ها به یک آدرس غیرقابل برگشت یا غیرقابل استفاده (مانند آدرس‌های موسوم به dead wallet) انجام می‌شود؛ آدرس‌هایی که هیچ‌کس کلید خصوصی آن‌ها را در اختیار ندارد. در برخی پروژه‌ها نیز، این فرآیند از طریق تابع‌های خاصی در قرارداد هوشمند انجام می‌شود که توکن‌ها را به‌طور کامل از شبکه حذف می‌کنند.
چرا توکن‌سوزی انجام می‌شود؟
کاهش عرضه (Supply)
وقتی عرضه‌ی یک دارایی کاهش پیدا کند و تقاضا ثابت بماند یا افزایش پیدا کند، قیمت آن بالا می‌رود. این اصل ساده اقتصاد، پایه‌ی اصلی توکن‌سوزی است.
افزایش ارزش توکن
توکن‌سوزی به عنوان ابزاری برای افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری و ایجاد انگیزه در سرمایه‌گذاران به کار می‌رود. مخصوصاً وقتی به‌صورت دوره‌ای و منظم انجام شود.
شفاف‌سازی اقتصادی
برخی پروژه‌ها توکن‌سوزی را به‌عنوان بخشی از مدل درآمدی خود تعریف می‌کنند تا به کاربران نشان دهند که درآمدها و کارمزدها به نفع کل اکوسیستم باز می‌گردد.
توکن‌های معروفی که به‌صورت منظم توکن‌سوزی می‌کنند:
بایننس کوین (BNB)
بایننس هر سه ماه یک‌بار درصدی از سود خود را صرف خرید و سوزاندن BNB می‌کند. این روند تا زمانی که تعداد توکن‌های در گردش به 100 میلیون برسد ادامه دارد. این یکی از منظم‌ترین و معروف‌ترین برنامه‌های توکن‌سوزی در دنیاست.
شیبا اینو (SHIB)
اکوسیستم شیبا یکی از پرحاشیه‌ترین کمپین‌های توکن‌سوزی را دارد. این پروژه حتی به کاربران اجازه می‌دهد تا به‌صورت داوطلبانه توکن بسوزانند! بعضی از کمپین‌های این پروژه تأثیر قابل‌توجهی روی قیمت داشته‌اند.
لونا کلاسیک (LUNC)
بعد از سقوط ترا در سال 2022، جامعه‌ی کاربری تصمیم گرفت برای احیای لونا کلاسیک، توکن‌سوزی‌های گسترده‌ای انجام دهد. این توکن‌سوزی‌ها توسط صرافی‌هایی مثل بایننس هم پشتیبانی شدند.
اف تی ایکس (FTT)
قبل از سقوط صرافی FTX در سال 2022، این پروژه از مدل توکن‌سوزی مشابه بایننس پیروی می‌کرد و درصدی از درآمدها صرف سوزاندن توکن‌ها می‌شد.
توکن‌سوزی‌هایی که بازار را شوکه کردند
توکن‌سوزی تاریخی بایننس کوین (BNB) در سه‌ماهه اول 2021
در آن دوره، بایننس بیش از 600 میلیون دلار توکن BNB را سوزاند. این اقدام یکی از عواملی بود که باعث شد قیمت BNB از حدود 40 دلار به بیش از 600 دلار در چند ماه برسد.
انتقال و سوزاندن 410 تریلیون توکن شیبااینو (SHIB) در سال 2021
وقتی تیم توسعه شیبا، نیمی از موجودی کل را به کیف پول ویتالیک بوترین ( بنیانگذار اتریوم ) ارسال کرد و او در می 2021 بخش بزرگی از آن (حدود 410 تریلیون توکن) را سوزاند، توجه جهانی به این پروژه جلب شد. این اقدام SHIB را از یک میم‌کوین معمولی به یک پروژه جدی‌تر تبدیل کرد.
تلاش جامعه برای نجات پروژه لونا کلاسیک (LUNC) در سال 2022
پس از سقوط گسترده‌ی ترا، توکن‌سوزی به یک ابزار اجتماعی تبدیل شد تا اعتماد کاربران دوباره جلب شود. بیش از میلیاردها واحد LUNC سوزانده شد و در مقاطع کوتاه‌مدت، رشدهای چند برابری را هم تجربه کرد.
جمع‌بندی
توکن‌سوزی یک ابزار قدرتمند برای مدیریت عرضه، جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و تثبیت ارزش پروژه‌هاست. البته، تأثیر واقعی آن بر قیمت به عوامل مختلفی از جمله میزان تقاضا، مارکت کپ، جو روانی بازار و شفافیت پروژه بستگی دارد.
📌 اگر قصد سرمایه‌گذاری در پروژه‌ای را دارید، بررسی سیاست‌های توکن‌سوزی آن می‌تواند به شما در تحلیل دقیق‌تر و پیش‌بینی رفتار قیمتی کمک کند.