بازار دیفای (DeFi)، یعنی همان سیستم مالی غیرمتمرکز که قرار بود جایگزین بانک‌ها شود، در چند سال گذشته با تغییرات بزرگی روبه‌رو شده است. کاربران دیگر به دنبال فارمینگ‌های پیچیده و تعامل مستقیم با قراردادهای هوشمند نیستند؛ آن‌ها حالا می‌خواهند تجربه‌ای ساده، سریع و کم‌هزینه مشابه با صرافی‌های ارز دیجیتال داشته باشند. اینجاست که مفهوم جدیدی به نام Intent-Based DeFi یا همان دیفای مبتنی بر هدف وارد صحنه می‌شود، مدلی هوشمند که هدف کاربر را می‌فهمد و خودش بهترین مسیر را برای انجام تراکنش انتخاب می‌کند.
دیفای سنتی؛ از نوآوری تا پیچیدگی
در دیفای سنتی، کاربر برای هر کار کوچک باید مراحل زیادی انجام می‌داد:
انتخاب استخر نقدینگی، محاسبه کارمزد، تأیید چند تراکنش، و انتظار برای نهایی شدن معامله. با وجود مزایایی مانند شفافیت و حذف واسطه، این روند برای بسیاری از کاربران عادی گیج‌کننده و پرریسک بود. به همین دلیل بخشی از نقدینگی از پروتکل‌های سنتی مثل آوه، یونی سواپ و کرو به سمت سیستم‌هایی با تجربه کاربری ساده‌تر منتقل شد.
مفهوم Intent-Based DeFi چیست؟
در Intent-Based DeFi، شما به جای انجام چند مرحله‌ی پیچیده، فقط هدف (Intent) خود را اعلام می‌کنید.
مثلاً می‌گویید:
«می‌خواهم ۵۰۰ تتر سرمایه‌گذاری کنم تا بیشترین سود ممکن را با کمترین ریسک بگیرم.»
پروتکل به‌طور خودکار:
• بهترین استخر یا شبکه را انتخاب می‌کند،
• مسیر معامله را بهینه می‌کند،
• و در نهایت نتیجه را بدون نیاز به دخالت شما اجرا می‌کند.
به همین دلیل این مدل را دیفای هوشمند یا دیفای نسل دوم هم می‌نامند.
چرا نقدینگی از دیفای سنتی به مدل جدید مهاجرت کرده؟
۱. تجربه کاربری شبیه صرافی‌های متمرکز
کاربران عادی به دنبال راحتی هستند. در Intent-Based DeFi همه چیز در پس‌زمینه انجام می‌شود و کاربر فقط هدف خود را تعیین می‌کند، دقیقاً مثل کاری که در یک صرافی ارز دیجیتال معتبر انجام می‌دهد.
۲. افزایش سرعت و کاهش هزینه
با ترکیب چند مرحله در یک تراکنش، هزینه گس کمتر و سرعت پردازش بیشتر می‌شود.
۳. نقدینگی پویا و چندزنجیره‌ای
به جای قفل شدن دارایی در یک شبکه، نقدینگی بین چند بلاکچین (مانند Ethereum، Solana و Arbitrum) جابه‌جا می‌شود تا بهترین بازده حاصل شود.
۴. مدیریت ریسک هوشمند
پروتکل‌های Intent-Based به کمک الگوریتم‌ها و داده‌های زنجیره‌ای، موقعیت‌های پرریسک را شناسایی و از ورود خودکار کاربران به آن‌ها جلوگیری می‌کنند.
نمونه پروژه‌های موفق Intent-Based DeFi
• Uniswap X – نسخه‌ای جدید از یونی‌سواپ که با استفاده از Solverها، سفارش‌ها را به‌صورت خودکار از چند مسیر اجرا می‌کند.
• CowSwap – اولین پروتکل تطبیق نیات کاربران که هزینه گس را به حداقل می‌رساند.
• Anoma Network – شبکه‌ای بین‌زنجیره‌ای برای اجرای نیات کاربر در چند بلاکچین مختلف.
• Jupiter Exchange – تجمیع‌کننده نقدینگی در اکوسیستم سولانا که مسیر بهینه سواپ را به‌صورت خودکار انتخاب می‌کند.
• Kamino Finance – پلتفرم وام‌دهی و تأمین نقدینگی در سولانا که با تمرکز بر خودکارسازی، به مدل Intent-Based نزدیک شده است.
آینده Intent-Based DeFi و نقش صرافی‌های ارز دیجیتال
به‌زودی مرز میان دیفای (DeFi) و صرافی‌های متمرکز (CeFi) از بین می‌رود. کاربران می‌توانند از طریق رابط‌های ساده و یکپارچه، هم معاملات خود را انجام دهند و هم از فرصت‌های ییلد و سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز بهره‌مند شوند. صرافی‌هایی مانند یوبیتکس نیز می‌توانند با ارائه داده‌های شفاف، ابزارهای مقایسه سود و ریسک، و آموزش مفاهیم Intent-Based، پلی میان دنیای سنتی و آینده‌ی هوشمند بلاکچین باشند.
نتیجه‌گیری
مهاجرت نقدینگی از دیفای سنتی به Intent-Based DeFi تنها یک تغییر فنی نیست؛ این تغییر، تحول در تجربه کاربری و تصمیم‌گیری مالی در دنیای رمزارزها است. نسل جدید کاربران دیگر نمی‌خواهند درگیر جزئیات قراردادهای هوشمند باشند، آن‌ها به دنبال راه‌حل‌هایی هستند که با چند کلیک، تمام کارها را برایشان انجام دهد. به همین دلیل، آینده بازار کریپتو متعلق به ترکیب هوش مصنوعی، دیفای هوشمند و صرافی‌های ارز دیجیتال یکپارچه خواهد بود.