اتریوم در کمتر از یک دهه مسیر شگفتانگیزی را طی کرده است. ایدهای که از ذهن یک نوجوان ۱۹ ساله به نام ویتالیک بوترین آغاز شد، امروز به شبکهای تبدیل شده که میلیاردها دلار سرمایه، هزاران توسعهدهنده و میلیونها کاربر روزانه را در خود جای داده است. بوترین اتریوم را تنها یک ارز دیجیتال نمیدانست؛ او یک «رایانه جهانی» میخواست. فناوریای که بتواند برنامههای غیرمتمرکز را بدون دخالت نهادهای متمرکز اجرا کند. همین نگاه باعث شد اتریوم پایهگذار قراردادهای هوشمند، دیفای، NFTها و لایه دومها شود. در ادامه این پست از بلاگ صرافی ارزدیجیتال یوبیتکس، ۱۱ رخداد مهمی را بررسی میکنیم که مسیر اتریوم را برای همیشه تغییر دادند.
۱. انتشار وایتپیپر اتریوم – ۲۰۱۳
اولین جرقه اتریوم زمانی زده شد که بوترین از محدودیتهای بیتکوین ناامید شد. او در ۱۹ سالگی وایتپیپر اتریوم را نوشت و در آن پلتفرمی را معرفی کرد که فراتر از یک سیستم پرداخت است. در این وایتپیپر، بوترین توضیح داد که بلاکچین باید مانند یک گوشی هوشمند باشد؛ جایی که دهها اپلیکیشن روی یک فناوری واحد اجرا شوند. همین ایده «قراردادهای هوشمند» قدم اول برای ساخت اتریوم بود. البته لازم بذکر است در سال ۲۰۱۴، بوترین برای ساخت اتریوم ۱۰۰ هزار دلار از بنیاد پیتر تیل کمک مالی دریافت کرد؛ نقطه شروع جدی توسعه اتریوم.
۲. اختلافات داخلی و «عروسی سرخ» – ۲۰۱۴
پیش از تشکیل بنیاد اتریوم، تنشهای شدیدی بین تیم اولیه ایجاد شد. اختلاف بر سر مدیریت شبکه و مدل کسبوکار آن به اوج رسید. تصمیم نهایی به دست ویتالیک سپرده شد. او تصمیم گرفت اتریوم یک بنیاد غیرانتفاعی باشد، نه یک شرکت متمرکز. نتیجه این تصمیم منجر به خروج چارلز هاسکینسون (مؤسس بعدی کاردانو)، خروج امیر چتریت و تشکیل رسمی بنیاد اتریوم شد. این لحظه مسیر اتریوم را تعیین کرد: شبکهای غیرمتمرکز، عمومی و بدون مالک واحد.
۳. ICO تاریخی اتریوم – ۲۰۱۴
اتریوم یکی از موفقترین ICOهای تاریخ را رقم زد. بین جولای تا سپتامبر ۲۰۱۴ بیش از ۱۸ میلیون دلار سرمایه برای توسعه جمعآوری شد. قیمت اولیه هر ETH تنها ۰.۳۱ دلار بود. اگر امروز کسی آن توکنها را نگه داشته باشد، بازده او بالای ۱,۰۵۷,۰۰۰٪ است. در ۳۰ جولای 2025، شبکه اتریوم رسماً راهاندازی شد.
۴. هک DAO و تولد اتریوم کلاسیک – ۲۰۱۶
یکی از بزرگترین بحرانهای تاریخ اتریوم، هک DAO بود؛ جایی که هکرها بیش از ۳.۶ میلیون ETH به ارزش دهها میلیون دلار دزدیدند.
قیمت اتریوم طی ۳۶ ساعت از ۲۰ دلار به ۹ دلار سقوط کرد و جامعه دچار دو دستگی شد:
-گروهی معتقد بودند بلاکچین باید تغییرناپذیر باشد.
-گروهی دیگر خواهان بازگردانی زنجیره و بازپرداخت سرمایه بودند.
در نهایت، اکثریت به هارد فورک اتریوم رأی دادند. در نتیجه:
این اتفاق یکی از مهمترین بحثهای تاریخ بلاکچین را شکل داد: آیا کد قانون است یا اجتماع قانون را مینویسد؟
۵. حمله کریپتوکیتیز و بحران مقیاسپذیری – ۲۰۱۷
کریپتوکیتیز یک بازی NFT ساده بود، اما تبدیل شد به یک بحران بزرگ برای اتریوم. در اوج محبوبیت، قیمت برخی NFTهای این مجموعه به ۱۷۰ هزار دلار رسید و تعداد تراکنشها به حدی زیاد شد که شبکه را تقریباً از کار انداخت. کارمزدها سر به فلک کشید و اتریوم فهمید که برای آینده باید مقیاسپذیر شود. همین اتفاق باعث شروع تلاشهای جدی برای لایه دوها و بهینهسازی زیرساخت شد.
۶. تابستان دیفای – ۲۰۲۰
تابستان ۲۰۲۰ را میتوان انفجار واقعی دیفای دانست. هزاران کاربر جدید وارد اکوسیستم اتریوم شدند و از پروتکلهای وامدهی، ییلدفارمینگ و DEXها استفاده کردند. پروژههایی مانند آوه، کامپاند، یونی سواپ و سوشی سواپ به سرعت رشد کردند و امروز دهها میلیارد دلار ارزش قفل شده یا همان TVL را در اختیار دارند. این دوران نقطه شروع تحول اتریوم از یک شبکه قرارداد هوشمند، به یک زیرساخت مالی جهانی بود.
۷. بازنگری نقشه راه اتریوم – اکتبر ۲۰۲۰
ماجرای مهم دیگر کنار گذاشته شدن نقشه راه قدیمی ETH 2.0 بود. ویتالیک اعلام کرد اتریوم مسیر جدیدی را در پیش خواهد گرفت: ترکیب رولآپها، شاردینگ مدرن و انتقال تدریجی به اثبات سهام. این تغییر، معماری آینده اتریوم را شکل داد.
۸. راهاندازی بیکن چین و آغاز اثبات سهام – ۲۰۲۰
در دسامبر ۲۰۲۰ شبکه بیکن چین فعال شد؛ سنگ بنای مهاجرت اتریوم به PoS. این شبکه مستقل از زنجیره اصلی شروع به کار کرد و هزاران اعتبارسنج جدید وارد اکوسیستم شدند.
۹. هارد فورک لندن و EIP-1559 – ۲۰۲۱
یکی از مهمترین تغییرات اقتصادی اتریوم، آپدیت EIP-1559 بود که باعث:
-سوزاندن بخشی از کارمزدها
-شفافیت بیشتر در کارمزد
-کاهش تورم ETH
شد. این اتفاق اتریوم را به سمت «دارایی ضدتورمی» پیش برد.
۱۰. ادغام تاریخی (Merge) – ۲۰۲۲
در یکی از مهمترین لحظات تاریخ کریپتو، اتریوم در سپتامبر ۲۰۲۲ از اثبات کار به اثبات سهام منتقل شد.
نتایج ادغام:
-کاهش ۹۹.۹٪ مصرف انرژی
-افزایش امنیت
-آمادهسازی برای مقیاسپذیری عظیم
مرج یکی از پیچیدهترین ارتقاهای تاریخ فناوری بود.
۱۱. جهش لایه دومها و آینده اتریوم
در حال حاضر شبکه اتریوم توسط مجموعهای از لایه دومها مانند آربیتروم، اپتیمیسم، بیسس، زی کی سینک و استارک نت احاطه شده است. تعداد کاربران لایه دومها اکنون بیشتر از لایه یک است. این یعنی اتریوم به هدف اصلی خود نزدیک شده: زیرساختی جهانی برای میلیونها اپلیکیشن غیرمتمرکز.
جمعبندی
اتریوم فقط یک ارز دیجیتال نیست. یک اکوسیستم، یک زیرساخت، یک انقلاب تکنولوژیک است. حوادثی مثل DAO، کریپتوکیتیز، مرج، دیفای و NFTها هرکدام بخشی از تاریخ خارقالعاده آن را ساختهاند. با ارتقاهای آینده مانند Danksharding و Proto-Danksharding، اتریوم در مسیر تبدیل شدن به بزرگترین «رایانه جهانی غیرمتمرکز» قرار دارد.