اتریوم در تاریخ ۳ دسامبر یکی از مهمترین بهروزرسانیهای خود را اجرا میکند: هاردفورک فوساکا (Fusaka). این ارتقا پس از سه آزمایش موفق روی شبکههای آزمایشی اجرا شده و قرار است ظرفیت اتریوم را در کوتاهمدت چند برابر و در بلندمدت به سطح کاملاً جدیدی از مقیاسپذیری برساند. فوساکا از دو بخش تشکیل شده است:
Fulu برای لایه اجماع
Osaka برای لایه اجرا
این دو با هم پایهای هستند برای مقیاسپذیری اتریوم در سالهای آینده.
چرا فوساکا مهم است؟
هدف اصلی این ارتقا، افزایش سرعت، کاهش هزینهها و ایجاد فضای بیشتر برای دادهها است؛ چیزی که برای رشد لایهدوها، اپلیکیشنها و پذیرش بیشتر شبکه اتریوم ضروری است. برآوردها نشان میدهد که با اجرای کامل برنامههای مربوط به فوساکا، اتریوم میتواند از ۳۰ TPS فعلی به ۱۰۰۰ TPS در چند ماه و در نهایت تا ۱۰۰٬۰۰۰ TPS برسد.
۱) PeerDAS چیست و چرا اینقدر مهم است؟
PeerDAS یا نمونهبرداری در دسترسبودن دادهها یکی از ستونهای اصلی فوساکا است. این فناوری، اتریوم را شبیه «تورنت» میکند؛ یعنی بهجای اینکه هر گره مجبور به دانلود کل دادهها باشد، فقط بخش کوچکی از آن را ذخیره میکند. نتایج این موضوع هم میتواند موارد زیر باشد:
-اتریوم میتواند ۸ برابر داده بیشتر مدیریت کند.
-لایهدوها (rollupها) میتوانند تراکنشهای بیشتری ارسال کنند.
-هزینهها کاهش مییابد و سرعت بالاتر میرود.
-گرههای شخصی همچنان قابل اجرا روی سختافزار خانگی باقی میمانند.
-PeerDAS باعث میشود اتریوم بدون قربانی کردن تمرکززدایی، مقیاسپذیر شود.
۲) بلابها (Blobs) چه نقشی دارند؟
بلابها از سال ۲۰۲۴ (Dencun) وارد اتریوم شدند و فضایی مخصوص ذخیرهسازی دادههای لایه دو هستند (برای اینکه بدانید لایه دو چیست، مطلب آن را در بلاگ یوبیتکس بخوانید). هر بلاب ۱۲۸ کیلوبایت ظرفیت دارد و مخصوص دادههایی است که باید موقتاً ذخیره شوند. چراکه برای جلوگیری از انفجار حجم ذخیرهسازی، دادههای بلاب فقط ۱۸ روز نگهداری میشوند.
مشکل فعلی چیست؟
فضای بلابها تقریباً پر شده و گرهها مجبورند هر بلاب را کامل دانلود کنند.
PeerDAS چه میکند؟
هر بلاب را به ۱۲۸ ستون کوچک تبدیل میکند. هر گره فقط چند ستون را دانلود میکند. شبکه همچنان میتواند کل دادهها را بازسازی کند. توان پردازش شبکه تا ۸ برابر بیشتر میشود.
۳) افزایش تعداد بلابها؛ مقیاسپذیری مرحلهبهمرحله
اتریوم محافظهکارانه پیش میرود تا پایداری شبکه حفظ شود. با فوساکا، امکان اجرای «فورکهای BPO» ایجاد میشود تا تعداد بلابها بدون تغییرات بزرگ افزایش یابد.
برنامه فعلی:
تاریخ هدف
۹ دسامبر افزایش هدف بلاب به ۱۰ (حداکثر ۱۵)
۷ ژانویه افزایش هدف بلاب به ۱۴ (حداکثر ۲۱)
با این مراحل، لایهدوها قادر خواهند بود بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ TPS پردازش کنند.
۴) اصلاح اقتصادی کارمزدهای بلاب
یکی از مشکلات قدیمی اتریوم این بود که کارمزدهای بلاب نسبت به گس بسیار ناچیز بود، بنابراین رفتار لایهدوها مطابق انتظار تنظیم نمیشد. در فوساکا کارمزد پایه بلاب هرگز کمتر از ۱/۱۶ کارمزد گس نمیشود. این موضوع باعث میشود قیمت بلابها سریعتر و دقیقتر با شرایط شبکه تنظیم شود.
۵) اتریوم چقدر سریعتر میشود؟
در فوساکا، محدودیت گس از ۴۵ میلیون به ۶۰ میلیون افزایش مییابد. این یعنی شبکه میتواند ۳۳٪ تراکنش بیشتر در هر بلوک پردازش کند. پیش بینی ها به صورت زیر است:
پس از فوساکا: حدود ۳۰ TPS
تا نیمه ۲۰۲۶:
افزایش گس به ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون
احتمالاً ۱۰ برابر ظرفیت فعلی اتریوم
۶) پشتیبانی کیف پولهای موبایلی؛ قدمی مهم برای کاربران
فوساکا یک قابلیت جدید رمزنگاری اضافه میکند که باعث میشود تلفنهای همراه بتوانند با امنیت بیشتر نقش «کیف پول اتریوم» را ایفا کنند. پیشکامپایل جدید secp256r1 (EIP-7951) سازگار با سختافزار امنیتی iOS و Android است، باعث کاهش چشمگیر مصرف گس میشود، آمادهسازی برای پیشرفتهای آینده در «انتزاع حساب» را به دنبال دارد و این ویژگی به کاربران اجازه میدهد بهسادگی و بدون ابزارهای پیچیده، از موبایل خود به عنوان کیف پول استفاده کنند.
جمعبندی
هاردفورک فوساکا یکی از مهمترین گامهای اتریوم در مسیر مقیاسپذیری است. در کوتاهمدت شبکه را سریعتر و ارزانتر میکند، و در بلندمدت پایهای میگذارد که اتریوم را به یک شبکه دهها هزار TPS تبدیل خواهد کرد. بهطور خلاصه، فوساکا:
PeerDAS را فعال میکند
فضای داده را ۸ برابر گسترش میدهد
اقتصاد بلابها را اصلاح میکند
ظرفیت شبکه را افزایش میدهد
و تجربه کاربری را در کیف پولهای موبایلی بهبود میبخشد
این ارتقا، مسیر اتریوم را برای رقابت با شبکههای متمرکز و مقیاسپذیر، هموارتر از همیشه میکند.