اتریوم فقط یک ارز دیجیتال نیست؛ بلکه یک زیرساخت جهانی برای ساخت و اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز است. اگر بیتکوین را «پول دیجیتال» بنامیم، اتریوم «کامپیوتر جهانی بلاک‌چین» است.
در این پلتفرم می‌توان انواع اپلیکیشن‌ها مانند صرافی‌های غیرمتمرکز، کیف‌پول‌ها، بازی‌های بلاک‌چینی و NFTها را ساخت و اجرا کرد. همه‌ی این فعالیت‌ها توسط ماشین مجازی اتریوم (EVM) پشتیبانی می‌شوند. هر تراکنش در این شبکه هزینه‌ای به نام گَس Gas Fee دارد که به نودهای شبکه پرداخت می‌شود.
برای استفاده از این خدمات، کاربران معمولاً از طریق صرافی ارز دیجیتال امن اقدام به خرید یا انتقال دارایی خود به شبکه اتریوم می‌کنند.
لایه دوم (Layer 2) چیست و چرا به وجود آمد؟
با افزایش محبوبیت اتریوم، ترافیک شبکه و کارمزد تراکنش‌ها نیز بالا رفت. برای حل این مشکل، لایه دوم طراحی شد. شبکه‌هایی مانند آربیتروم، بایننس اسمارت چین، پالیگان، اپتیمیسم، استارک نت و ... درست مثل جاده‌های فرعی هستند که به اتوبان اصلی (اتریوم) متصل می‌شوند.
ویژگی‌های اصلی لایه دوم:
سرعت بیشتر در انجام تراکنش‌ها
کارمزد پایین‌تر
امنیت مبتنی بر شبکه اصلی اتریوم
لایه دوم تراکنش ها را سریع‌تر پردازش کرده و فقط نتیجه نهایی را روی اتریوم ثبت می‌کند. به همین دلیل استفاده از لایه دوم در بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال باعث کاهش چشمگیر هزینه‌ها برای کاربران شده است.
آپدیت بزرگ دنکان و کاهش هزینه تراکنش‌ها
در آپدیت اخیر اتریوم به نام Dencun (EIP-4844)، کارمزد تراکنش‌ها به شکل چشمگیری کاهش یافته است. اکنون در بسیاری از مواقع کارمزد انتقال در شبکه اصلی کمتر از ۱ دلار و در لایه‌های دوم حتی چند سنت است.
دلیل این کاهش، استفاده از فناوری Proto-Danksharding است که باعث فشرده‌سازی هوشمند داده‌های تراکنش‌ها می‌شود. این تغییر باعث شده اتریوم سریع‌تر، ارزان‌تر و کارآمدتر از قبل عمل کند.
چرا هنوز به لایه دوم نیاز داریم؟
در زمان شلوغی بازار، ترافیک شبکه باز هم زیاد می‌شود.
لایه دوم ظرفیت شبکه را چندبرابر افزایش می‌دهد.
آینده‌ی اتریوم بر پایه تعامل با لایه‌های دوم طراحی شده است.
برای استفاده از این به‌روزرسانی‌ها، استفاده از یک صرافی ارز دیجیتال معتبر، فرایند خرید و انتقال توکن‌ها را ساده‌تر می‌کند.
چرا آدرس کیف‌پول‌های اتریوم در شبکه‌های مختلف یکسان است؟
وقتی کیف‌پول غیرحضانتی (مانند MetaMask) می‌سازید، آدرسی تولید می‌شود که با 0x شروع می‌شود. این آدرس در تمام شبکه‌های سازگار با EVM (مانند BSC، Polygon، Arbitrum، Optimism و Avalanche) یکسان است.
اما این به معنی یکی بودن دارایی‌ها نیست. فقط الگوریتم ساخت آدرس یکسان است، نه دفتر حساب‌ها.
برای مثال فرض کنید یک شماره کارت دارید که در چند بانک معتبر است، اما موجودی هر بانک جداست. در بلاک‌چین هم همین اتفاق می‌افتد.
اگر دارایی را به شبکه اشتباه بفرستیم چه می‌شود؟
اگر توکن را به آدرس درست اما روی شبکه اشتباه بفرستید، توکن از بین نمی‌رود بلکه روی آن شبکه‌ی دیگر باقی می‌ماند.
برای مثال اگر تتر بر روی شبکه اتریوم ERC20 را به آدرس BSC ارسال کنید، می‌توانید با اضافه کردن شبکه BSC به کیف‌پول، دارایی را ببینید.
اما اگر آدرس را اشتباه وارد کنید (مثلاً یک کاراکتر متفاوت باشد)، دارایی برای همیشه از دست می‌رود.
در صورت ارسال به صرافی، باید با پشتیبانی تماس بگیرید تا در صورت امکان بازیابی انجام شود.
پل یا Bridge چیست و چه کاربردی دارد؟
بریج مانند یک پل ارتباطی بین دو شبکه‌ی بلاک‌چینی عمل می‌کند. به‌جای فروش و خرید دوباره دارایی، می‌توانید آن را از طریق پل به شبکه دیگر منتقل کنید.
بریج توکن اصلی را قفل و یک نسخه رپد شده از آن در شبکه مقصد ایجاد می‌کند.
نمونه‌هایی از Bridgeهای معتبر:
Orbiter Finance
Synapse
Stargate
LayerZero Labs
مراقب پل‌های نامعتبر باشید؛ بسیاری از هک‌های بزرگ کریپتو از همین مسیر انجام شده‌اند.
چرا تتر روی BSC قابل فریز نیست؟
شرکت تتر فقط نسخه رسمی تتر را روی شبکه‌هایی مانند اتریوم، ترون و سولانا منتشر می‌کند. اما نسخه‌های موجود روی بایننس اسمارت چین یا پالیگان در واقع نسخه‌های کپی‌شده توسط صرافی‌ها یا پل‌ها هستند.
به همین دلیل:
تتر ERC-20 ، قابل فریز توسط شرکت تتر می باشد اما تتر BSC فقط قابل کنترل توسط بایننس می باشد
در نتیجه اگر آدرس کاربری در BSC تحریم شود، شرکت تتر توانایی مسدود کردن آن را ندارد.
نکات مهم برای کاربران ایرانی
قبل از انتقال، مطمئن شوید شبکه مبدا و مقصد یکسان باشد.
از Bridgeهای معتبر استفاده کنید.
کلمات بازیابی Seed Phrase کیف‌پول خود را در اختیار هیچ‌کس قرار ندهید.
در صورت ارسال اشتباه، ابتدا شبکه مقصد را در کیف‌پول بررسی کنید.
دارایی خود را در صرافی‌های خارجی نگهداری نکنید، خصوصاً در صورت استفاده از IP ایران.
جمع‌بندی
اتریوم ستون اصلی دنیای بلاک‌چین مدرن است. لایه‌های دوم سرعت و مقیاس‌پذیری را افزایش داده‌اند و شبکه‌هایی مانند BSC و Polygon مسیرهای مکمل آن هستند.
آدرس کیف‌پول شما در این شبکه‌ها یکی است اما دفتر حساب‌ها جداست. با شناخت تفاوت شبکه‌ها، استفاده از پل‌های معتبر و انتخاب درست هنگام انتقال، می‌توانید از اشتباه‌های پرهزینه جلوگیری کنید.
هر چند به‌روزرسانی هایی مانند دنکان، هزینه تراکنش‌ها را کاهش داده، اما آینده‌ی اکوسیستم اتریوم بر پایه لایه دوم و تعامل بین شبکه‌ها شکل می‌گیرد، آینده‌ای سریع‌تر، ارزان‌تر و امن‌تر.